Waarom onrealistische standaarden je stress bezorgen (en hoe NLP je helpt om ze te ontmaskeren)
“Vandaag is een mooie dag.”
“Je haar zit goed.”
“Je maakt nu echt een fout.”
Klinkt allemaal heel logisch, toch? Maar... volgens wie is het een mooie dag, zit mijn haar goed of maak ik nu echt een fout? En wat vind ik zelf? Soms worden meningen verpakt als absolute waarheden. Dit is precies waar veel mensen zich in vastbijten—en het zorgt voor een hoop stress. Het gebeurt waarschijnlijk vaker dan je denkt. Lees maar eens wat het verschil is van deze zin en de voorgaande: soms worden meningen verpakt als absolute meningen, volgens mij.
We worden dagelijks geconfronteerd met dit soort onrealistische standaarden, zonder dat we er erg in hebben. NLP leert je hoe je dit soort uitspraken herkent en hoe je voorkomt dat ze je onbewust beïnvloeden. En één van de krachtigste NLP-tools hiervoor is het metamodel.
Laat me je een voorbeeld geven uit mijn eigen praktijk.
Toen ik besefte dat ik mezelf voor de gek hield
Een tijd geleden vertelde een cliënt me: “Ik ben gewoon niet goed genoeg, want als ik goed was, zou ik allang succesvol zijn.”
Ik vroeg hem: “Volgens wie?”
Hij keek me verbaasd aan. “Nou, dat weet toch iedereen?”
Zie je wat hier gebeurt? Mijn cliënt presenteerde zijn overtuiging als een feit, zonder enig bewijs. Dit is een typisch voorbeeld van een 'eeuwige waarheid', een denkpatroon dat NLP helpt te ontmaskeren.
En laten we eerlijk zijn... we doen dit allemaal. Hoe vaak heb jij jezelf betrapt op uitspraken zoals:
- “Het leven is gewoon zwaar.”
- “Succes komt alleen met hard werken.”
- “Als je iets doet, moet je het goed doen.”
Klinkt alsof het in steen gebeiteld is, toch? Maar zodra je deze gedachten onderzoekt, kom je erachter dat ze vaak helemaal niet op bewijs gebaseerd zijn. Ze zijn simpelweg overgenomen van anderen, zonder ze ooit in twijfel te trekken.
Wat is het NLP-metamodel?
Het metamodel is een NLP model dat je helpt om vaag taalgebruik te ontleden en duidelijker te maken. Het model brengt structuur in hoe mensen communiceren door verborgen aannames en vaagheden in taal bloot te leggen.
Kort gezegd: het metamodel helpt je om van vage en incomplete informatie te verduidelijken. Dit maakt het makkelijker om te begrijpen wat er écht aan de hand is en voorkomt miscommunicatie.
Waar gebruik je het voor?
- Om misverstanden te voorkomen door onduidelijke taal te verduidelijken.
- Om beperkende overtuigingen te doorbreken en nieuwe perspectieven te creëren.
- Om effectiever te communiceren en jezelf beter uit te drukken.
- Om stress te verminderen door realistischere interpretaties van situaties te krijgen.
- Om van probleem tot oplossing te komen.
Met het metamodel leer je specifieke vragen te stellen waarmee je de onderliggende aannames in uitspraken kunt blootleggen en corrigeren.
Hoe herken je vage taal?
Het metamodel helpt je drie veelvoorkomende taalpatronen te herkennen die leiden tot onrealistische standaarden en stress:
Generalisaties
- "Iedereen vindt dat succes hard werken betekent." → Wie is 'iedereen'? Zijn er uitzonderingen?
- "Ik faal altijd." → Echt altijd? Zijn er momenten dat het wél goed ging?
Weglatingen
- "Vandaag is een mooie dag." → Volgens wie? Wat maakt het mooi?
- "Je haar zit goed." → Wat betekent ‘goed’? Wat zie je precies?
Vervormingen
- "Je maakt nu echt een fout." → Is het echt een fout of alleen een andere manier?
- "Hij negeert me." → Hoe weet je dat? Wat doet hij precies?
Door bewust te worden van deze patronen kun je jezelf en anderen beter begrijpen en voorkom je dat je vastloopt in vaagheid en aannames.
Typische voorbeelden die je dagelijks tegenkomt
Laten we eens kijken naar situaties waarin het metamodel direct van pas komt:
Situatie 1: Een collega zegt: “Je hebt deze taak niet goed gedaan.”
- Vragen: Wat bedoel je met ‘niet goed’? Wat had er anders gekund? Waar baseer je dat op?
- Effect: Je krijgt concrete feedback in plaats van een vage, stressvolle opmerking.
Situatie 2: Je denkt bij jezelf: “Ik kan dit echt niet.”
- Vragen: Wat specifiek lukt er nog niet? Is er een deel dat wél lukt? Hoe zou het wel lukken?
- Effect: Je ontdekt wat je precies moeilijk vindt en kunt gerichte actie ondernemen.
Situatie 3: Iemand zegt: “Dit is hoe het hoort.”
- Vragen: Volgens wie? Is er een andere manier?
- Effect: Je onderzoekt of de standaard wel zo absoluut is als het lijkt.
De kracht van waarnemen: het belang van bewijs
NLP richt zich op wat je echt kunt waarnemen via je zintuigen: wat je ziet, hoort, voelt, ruikt en proeft. Dit noemen we zintuiglijk bewijs.
Bijvoorbeeld:
- In plaats van "Hij is altijd boos" → Wat zie je precies? Fronst hij? Praat hij harder?
- In plaats van "Ik ben gestrest" → Wat voel je in je lichaam? Versnelde hartslag? Spanning in je schouders?
Door je taal te baseren op concrete waarnemingen, krijg je een realistischer beeld van de werkelijkheid en voorkom je onnodige stress.
Zo pas je het NLP-metamodel direct toe
Wil je stress verminderen door duidelijker en realistischer te denken? Gebruik deze stappen om het metamodel toe te passen in je dagelijks leven:
Luister bewust naar absolute uitspraken.
- Herken woorden als "altijd", "nooit", "iedereen", "niemand".
- Vraag door: “Altijd? Nooit? Echt niemand?”
Vraag om verduidelijking.
- Wanneer iemand vaag is, vraag dan: “Wat bedoel je precies?”
- Help jezelf of anderen concreet te worden.
Gebruik zintuiglijke taal.
- Maak je gedachten concreet door je af te vragen: “Wat zie, hoor of voel ik daadwerkelijk?”
Check je eigen gedachten op aannames.
- Stel jezelf vragen zoals: “Waar heb ik dit op gebaseerd? Hoe weet ik dit?”
Opletten loont: van aannames naar realiteit
Het klinkt zo simpel, maar dit soort dingen worden vaak over het hoofd gezien. Of, laat ik het anders zeggen: ik vind dat het simpel klinkt en ik denk dat veel mensen dit over het hoofd zien. Zie je het verschil?
Door scherp te blijven op hoe je taal gebruikt en interpreteert, kun je veel stress voorkomen en meer grip krijgen op je gedachten en gevoelens.
“Je hoeft niet alles te geloven wat je denkt.”
Wil je minder stress ervaren en je vrijer voelen? Begin vandaag met het observeren van je eigen taal en die van anderen. Want hoe je iets zegt, bepaalt hoe je het ervaart. In onze opleidingen staan we uitgebreid stil bij manieren waarop mensen communiceren en hoe je duidelijker kunt communiceren. In onze NLP Practitioner komt dit al naar voren en in onze NLP Master Practitioner ga je hier nog dieper op in.
Wat is één onrealistische standaard die jij vandaag nog kunt ontmaskeren?
