Het is soms goed om empatisch te zijn. Je te verplaatsen in een andere en vanuit de behoefte van de ander te kijken naar situaties. Het is nu eenmaal niet altijd zoals je denkt dat het is. En als je dan blijft vastzitten in jouw denkwereld, voelt de ander zich vaak niet gehoord. Daarom even “intunen” op de golflengte van de ander geeft als snel een gevoel van begrip en onderlinge saamhorigheid. De ander voelt zich gehoord.
Perceptuele posities zijn een makkelijke techniek om snel op dezelfde golflengte te komen.
Perceptuele posities zijn de verschillende posities die je kunt aannemen om de wereld vanuit diverse invalshoeken (percepties) te kunnen bekijken en nieuwe keuzes te creëren waar je misschien in eerste instantie niet aan hebt gedacht.
“If you change the way you look at things, the things you look at change.”
Wayne Dyer
“Many of the truths we cling to depend greatly on our point of view.”
Obi Wan Kenobi
Met NLP kun je snel van positie wisselen om zodoende meer keus te hebben en flexibeler in je gedrag te worden. Door jezelf zo goed mogelijk in de ander te verplaatsen kun je veel te weten komen over het model van de wereld dat die ander heeft.
Veranderingen van perceptuele positie doe je door je zo goed mogelijk in te leven in hoe de ander de wereld ervaart. Kijken, horen en voelen hoe een trapeze artiest zijn/haar wereld waarneemt zal een volkomen andere map van de wereld creëren dan wanneer je kijkt, hoort en voelt zoals een vuilnisman of manager doet.
De drie perceptuele posities in het dagelijkse leven.
In NLP maken we gebruik van drie perceptuele posities. Deze posities worden eveneens gebruikt in modelleren, conflict hantering en brainstormen.
Soms blijven we vast zitten in een van deze posities. Denk eens na over de volgende voorbeelden:
- Iemand die veelvuldig in zijn/haar leven bivakkeert in de eerste positie heeft de neiging om meer fixeren op het bevredigen van de eigen behoefte dan op de behoeften van anderen; een egocentrische houding. Iemand die verslaafd is, heeft de neiging veelvuldig de wereld te zien vanuit de eerste positie.
- Iemand die veelvuldig in zijn/haar leven bivakkeert in de tweede positie, denkt veelvuldig aan anderen en het anderen naar de zin maken ten koste van zich/haarzelf. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen bij verzorgende beroepen.
- Iemand die veelvuldig in zijn/haar leven bivakkeert in de derde positie kan soms overkomen als iemand die langs de zijlijn blijft staan zonder daadwerkelijk mee te spelen, altijd kijkend vanaf een afstand. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen bij adviserende beroepen
Hoe kun je de perceptuele posities gebruiken?
Wanneer je in staat bent om situaties vanuit je eigen perspectief, vanuit het perspectief van anderen en vanuit een afstandje te bekijken, krijg je meer en betere informatie over de situaties die je helpen om betere beslissingen te kunnen nemen en waardoor je gemakkelijker kunt omgaan met anderen. Wanneer je deze vaardigheid eigen hebt gemaakt, ga je merken dat je relaties met anderen langzaam beginnen te veranderen.
Welke positie heeft jouw voorkeur?
Om jouw voorkeur te bepalen, stel je zelf eens de volgende vragen:
- Gebeurt het in je relaties met anderen dat je regelmatig de wensen en de gevoelens van anderen niet opmerkt? Kom je makkelijk voor jezelf op? Ga je voor wat je wilt? Grote kans dat je voorkeur de 1e positie is.
- Gebeurt het in je relaties met anderen dat je regelmatig de wensen en de gevoelens van anderen centraal stelt. Ben je goed in het aanvoelen van wat de ander voelt. Ben je gevoelig voor de gevoelens van anderen. Kies je altijd het juiste cadeau voor anderen. Grote kans dat je voorkeur de 2e positie is.
- Gebeurt het in je relaties met anderen dat je regelmatig de wensen en de gevoelens van anderen van een afstandje gadeslaat? Relativeer je gemakkelijk. Zou je jezelf rationeel en onpartijdig willen noemen. Grote kans dat je voorkeur de 3e positie is.
Om het nut van perceptuele posities te ontdekken kun je onderstaande oefening doen. Deze oefening kun je alleen doen of met iemand die je door de verschillende stappen heen leidt.
Denk eens terug aan een gesprek, discussie of meningsverschil dat je recentelijk hebt gehad en waarvan je vindt dat dit niet zo goed ging en waarbij het argument nog steeds bestaat. Het is ondanks al je inspanningen nog niet opgelost.
Bepaal de situatie/relatie die een probleem voor je is.
Stap in de situatie alsof je deze opnieuw beleeft (1e positie) en stel jezelf eens de volgende vragen:
- Hoe gedraag je je?
- Hoe voel je je?
- Wat geloof je over deze situatie? Welke overtuiging(en) heb je?
- Wat is voor jou belangrijk in deze situatie?
- Wat kun je van deze situatie leren
- Hoe is je perceptie nu anders?
Nu stap je in de schoenen van een ander in dezelfde situatie. Kijk door de ogen van de ander naar de situatie (2e positie) en stel jezelf eens de volgende vragen, ( je beantwoordt deze vragen terwijl je je voorstelt dat je de ander bent.)
- Hoe gedraag je je?
- Hoe voel je je?
- Wat geloof je over deze situatie? Welke overtuiging(en) heb je?
- Wat is voor jou belangrijk in deze situatie?
- Wat kun je van deze situatie leren?
- Hoe is je perceptie nu anders?
Stap nu uit de situatie en observeer dezelfde situatie van een afstandje (3e positie).
- Wat zie je tussen deze twee personen gebeuren?
- Wat geloof je over deze situatie? Welke overtuiging(en) heb je over deze situatie?
- Hoe gedraag jij je daar in die sitatie? Hoe gedraagt de ander zich?
- Wat is voor jou, daar in die situatie, belangrijk in deze situatie? Wat denk je dat voor de ander belangrijk is in deze situatie
- Wat kun je van deze situatie leren
- Hoe is je perceptie nu anders?
Integreer alles wat je hebt geleerd over de situatie/relatie door vanuit andere percepties naar deze situatie te kijken.
Test en Future Pace
- “Denk aan een soortgelijke situatie in het verleden die, als je er nu aan zou denken, er voor zou zorgen dat je op de oude manier zou reageren en ervaar hoe het anders is.”
- “Denk aan een soortgelijke situatie in de toekomst die, als je er nu aan zou denken, er voor zou zorgen dat je op de oude manier zou reageren en ervaar hoe het anders is.”
