Waarom doelen stellen zonder NLP vaak tot stress leidt (en hoe je dat voorkomt)

"Ik wil afvallen."
"Ik wil meer klanten binnenhalen."
"Ik wil minder stress ervaren."

Herkenbaar? Dit zijn allemaal doelen die mensen zichzelf stellen. Maar heb je ooit gemerkt dat het stellen van doelen soms meer stress oplevert dan motivatie? Je stelt een doel, maakt misschien zelfs een to-do lijstje, maar na verloop van tijd voel je je vooral overweldigd. Je schuift het voor je uit, raakt ontmoedigd en het doel verdwijnt naar de achtergrond.

Het is gek, toch? We willen iets bereiken, maar om de één of andere reden komen we vaak niet in actie. Waarom gebeurt dat? En hoe kun je dit doorbreken?

In deze blog vertel ik je wat er misgaat bij traditioneel doelen stellen, waarom dit tot stress leidt, en hoe je met NLP-technieken zoals Well Formed Outcomes wél doelen kunt stellen die je in beweging brengen. Ik deel inzichten uit de wetenschap én praktische voorbeelden waarmee je meteen aan de slag kunt.

De wetenschap achter doelen stellen

Het stellen van doelen is cruciaal voor groei en succes, zowel persoonlijk als professioneel. Dat blijkt uit veel wetenschappelijk onderzoek. Psychologen Edwin Locke en Gary Latham, bekend van de Goal-Setting Theory, ontdekten dat mensen die duidelijke, uitdagende doelen stellen, beter presteren en meer gemotiveerd zijn.

Maar... de manier waarop je je doelen formuleert maakt een enorm verschil. Vage, onrealistische of negatieve doelen zorgen juist voor frustratie en stress.

Denk eens aan het doel “Ik wil gezonder leven.” Dat klinkt goed, toch? Maar omdat het te breed en vaag is, weet je eigenlijk niet waar je moet beginnen. Het resultaat? Uitstelgedrag.

Volgens Locke en Latham is het belangrijk dat doelen specifiek, meetbaar en uitdagend zijn. Maar zelfs dat is niet genoeg. NLP voegt hier iets essentieels aan toe: doelen moeten ook betekenisvol, ecologisch en zintuiglijk omschreven zijn. Daar vertel ik je straks meer over.

Doelen vs. richting: wat is belangrijker?

Veel mensen focussen zich alleen op het stellen van doelen, maar ik wil je iets anders laten zien: er is een groot verschil tussen doelen en richting.

Een doel is een specifiek eindpunt dat je wilt bereiken. Denk aan:

• "Ik wil 10 kilo afvallen."
• "Ik wil 50 nieuwe klanten binnenhalen."

Maar een richting is veel breder en geeft je een kompas voor je dagelijkse acties. Bijvoorbeeld:

• "Ik wil werken aan een gezonder leven."
• "Ik wil blijven groeien als ondernemer."

Beiden zijn belangrijk. Een doel helpt je concreet te maken wat je wilt bereiken, terwijl een richting je motiveert en zorgt dat je op koers blijft – ook als je onderweg obstakels tegenkomt.

Zie het als een vakantie naar Frankrijk.
Je doel is om aan te komen in een specifiek dorp, bijvoorbeeld Avignon. Maar voordat je naar dat dorp rijdt en kijkt of je bij de juiste deur aanbelt, wil je eerst de juiste richting opgaan: het zuiden! Zonder richting ga je misschien alle verkeerde afslagen nemen.

Succesvolle mensen combineren doelen met een duidelijke richting. Ze weten waar ze naartoe willen, maar blijven flexibel in hun aanpak. Ze stellen zichzelf regelmatig vragen zoals:

• “Ben ik nog op de goede weg?”
• “Welke aanpassingen kan ik maken om mijn doelen te bereiken?”

Het gekke aan doelen: waarom we vaak niet in actie komen

Heb je ooit gemerkt hoe bijzonder het eigenlijk is dat mensen doelen hebben, maar toch niet in actie komen? Ze weten wat ze willen, ze vinden het belangrijk, en toch gebeurt er… niets.

Dit heeft te maken met de manier waarop we onze doelen formuleren. Vaak zijn ze te groot, te abstract, of voelen ze onbereikbaar. Ons brein haakt af. Het ziet vooral obstakels in plaats van kansen.

Dit zie ik vaak terug bij deelnemers van mijn NLP-trainingen. Ze zeggen dingen als:

• “Ik wil meer zelfvertrouwen.”
• “Ik wil minder stress ervaren.”

Maar als ik doorvraag, blijkt dat ze eigenlijk niet goed weten hoe dat eruitziet of hoe ze daar kunnen komen. Het voelt te ver weg.

De oplossing? Je moet je doelen zo formuleren dat ze motiverend én haalbaar zijn. Hier komt de NLP-techniek Well Formed Outcomes om de hoek kijken.

Well Formed Outcomes: doelen stellen die wél werken

Een Well Formed Outcome is een doel dat je op zo’n manier formuleert dat je brein direct weet wat het moet doen. Het helpt je om je focus te richten op wat je wél wilt, in plaats van op wat je niet wilt.

Hier zijn de belangrijkste stappen om een Well Formed Outcome te formuleren:

Formuleer je doel positief.

• Niet goed: “Ik wil niet meer te laat komen.”
• Wel goed: “Ik wil elke ochtend om 08:30 op kantoor zijn.”

Maak je doel specifiek en meetbaar.

• Niet goed: “Ik wil fitter worden.”
• Wel goed: “Ik wil drie keer per week sporten.”

Controleer of het doel binnen jouw controle ligt.

• Niet goed: “Ik wil dat mijn baas mij waardeert.”
• Wel goed: “Ik wil mijn werk op een manier doen waar ik zelf trots op ben.”

Zorg dat je doel ecologisch verantwoord is.

• Vraag jezelf af: “Is dit doel goed voor mij én mijn omgeving?”

Hoe succesvolle leiders doelen anders stellen

Succesvolle leiders stellen hun doelen op een andere manier. Ze begrijpen dat doelen niet alleen motiverend moeten zijn, maar ook zintuiglijk en betekenisvol omschreven moeten worden.

Ze stellen zichzelf vragen zoals:

• “Hoe weet ik dat ik mijn doel bereikt heb?”
• “Hoe ziet dat eruit? Wat hoor, zie en voel ik als ik mijn doel bereik?”
• “Is mijn doel in lijn met mijn waarden en missie?”

Dit is een belangrijk verschil met traditionele doelen stellen. Succesvolle leiders gebruiken doelen als kompas, maar blijven flexibel in hun aanpak. Ze weten dat het bereiken van doelen een proces is, en dat je onderweg moet blijven bijsturen.

Ze zorgen er ook voor dat hun doelen SMART zijn, maar niet op de traditionele manier. In NLP betekent SMART bijvoorbeeld ook:

• Specifiek: Helder omschreven.
• Meetbaar: Zichtbaar resultaat.
• Alsof het er al is: Visualiseer je doel alsof je het al hebt bereikt.
• Responsible: Ben je zowel voor de start als afronding van je doel verantwoordelijk?
• Tijdsgebonden: Geef jezelf een duidelijke deadline.

Stel dat het wél mogelijk is? Visualiseer je einddoel

Wat als alles mogelijk zou zijn? Stel dat ik je een toverstaf geef en je mag zwaaien om je ideale situatie te creëren. Hoe zou jouw leven er dan uitzien?

Dit is een vraag die ik vaak stel in mijn coachinggesprekken (uiteraard soms in een andere variant, niet iedereen houdt van toveren). En het is geen gekke vraag. In andere beroepen wordt deze techniek ook ingezet. In therapie noemen ze het soms de tovervraag: “Stel dat je wakker wordt en al je problemen zijn opgelost. Wat zou er dan anders zijn?”

Visualisatie is een krachtige techniek. Door je voor te stellen dat je je doel al hebt bereikt, help je je brein om alvast te wennen aan die situatie. Je brein maakt namelijk geen onderscheid tussen een echte ervaring en een levendig ingebeelde ervaring.

Voorbeeld:

• Stel je voor dat je die presentatie geeft waar je nu nog zenuwachtig voor bent. Hoe zou het voelen als je vol vertrouwen voor die groep staat?
• Stel je voor dat je die deal sluit met een klant. Wat zou je horen? Wat zou je zien? Wat zou je voelen?

Door deze techniek toe te passen, maak je de stap naar actie een stuk kleiner.

Conclusie – doelen stellen met NLP vermindert stress en verhoogt je succes

Doelen stellen is essentieel voor persoonlijke en professionele groei. Maar als je het verkeerd doet, leidt het tot stress en uitstelgedrag.

Met NLP-technieken zoals Well Formed Outcomes leer je hoe je doelen kunt stellen die motiveren, richting geven en je in beweging brengen.

De vraag is niet of je doelen kunt bereiken, maar of je bereid bent om op de juiste manier doelen te stellen. Hoe ga jij je volgende doel formuleren?