Zelfvertrouwen, zelfvertrouwen, zelfvertrouwen… Het lijkt wel het toverwoord van deze tijd. Of het nu gaat om het vinden van een nieuwe baan, spreken in het openbaar of het aangaan van nieuwe uitdagingen – overal hoor je dat zelfvertrouwen de sleutel is tot succes. Maar wat als ik je vertel dat zelfvertrouwen eigenlijk zwaar overschat wordt? Wat als je het misschien al vaker ervaart dan je denkt? Of misschien zelfs minder nodig hebt dan je denkt? Laten we dit eens zowel vanuit een NLP-perspectief als een persoonlijk standpunt bekijken. Voel je vooral vrij om vol zelfvertrouwen te kiezen wat voor jou werkt – of je nu deze inzichten afwijst of aanneemt!
Zelfvertrouwen? Dat was nooit mijn bedoeling
Ik weet nog goed dat ik mijn allereerste training gaf. Het was in België, in een prachtig luxe huis, verscholen in de bergen. Toen ik daar aankwam, was ik best onder de indruk. De omgeving zag er prachtig uit, het huis leek een en al een grote glaspartij, het eten was van restaurantkwaliteit en er was duidelijk niet bezuinigd; en midden in de woonkamer zakte een bad in de grond weg.
Eerlijk? Terwijl ik alles klaarzette, voelde ik die zenuwen even opkomen. Gelukkig herpakte ik mezelf vrij snel daarna, en toen de training begon, was ik weer volledig in mijn normale doen en laten. Achteraf kreeg ik van enkele deelnemers te horen dat ik heel veel zelfvertrouwen had en er vol zelfverzekerdheid bij stond. Enerzijds voelde ik me gevleid, maar anderzijds dacht ik ook: "Joh, wat een onzin." Ik moet je eerlijk zeggen: ik denk gewoon dat ik er relaxed bij stond en dat mensen dat hebben opgepikt. Meer was het echt niet. Ik ben op geen enkel moment bezig geweest met zelfvertrouwen of zelfverzekerdheid; ik wilde gewoon nuttige dingen laten zien, en daar op een relaxte manier over vertellen (althans, ik hoop dat het zo werd opgepikt). Het zette me aan het denken: wat een verwarring kan er eigenlijk ontstaan rond het concept zelfvertrouwen.
De subjectieve maatstaf van zelfvertrouwen
Ik heb diverse onderzoeken gelezen over zelfvertrouwen, maar eerlijk gezegd, een eenduidig antwoord ben ik niet tegengekomen. Misschien maar goed ook. Want wat als de wetenschap iets suggereert over zelfvertrouwen, maar jij daar anders over denkt? Wat als wetenschappers zeggen dat je veel zelfvertrouwen hebt, en jij daar je vraagtekens bij hebt? Of dat jij vol zelfvertrouwen iets doet, maar de wetenschap dat niet op die manier herkent? In het laatste geval zou ik zeggen: prima dat je voor jezelf iets hebt gevonden dat werkt!
Ik geloof dat iedereen een eigen definitie van zelfvertrouwen heeft. Net zoals ik er ontspannen bij stond tijdens die eerste training en dat verward werd met zelfvertrouwen, heeft iedereen zijn eigen maatstaf. Ik denk overigens ook niet dat zelfvertrouwen een vereiste is om dingen te doen. Het is fijn om je goed te voelen, en ik begrijp dat mensen dat dan herkennen als zelfvertrouwen, maar er lukken ook vaak genoeg dingen waarbij je waarschijnlijk helemaal niet met zelfvertrouwen bezig bent.
Zelfvertrouwen vanuit een NLP perspectief
Laten we zelfvertrouwen eens vanuit een NLP-perspectief bekijken. Het woord zelfvertrouwen klinkt als iets fysieks, alsof je het op een schap kunt leggen en kunt pakken wanneer je boodschappen gaat doen. Dit noemen we een nominalisatie. Nominalisaties zijn bevroren processen. Dat betekent dus dat zelfvertrouwen op een manier actief 'gedaan' wordt. Er zit een proces aan vast. Alleen in deze formulering klinkt het alsof het bevroren is en daardoor snel wat groots lijkt.
Kijk maar eens naar:
- "Ik wil meer geluk" versus "Ik wil me gelukkiger voelen."
- "Ik wil mijn communicatie verbeteren" versus "Ik wil beter communiceren."
- "Ik wil meer zelfvertrouwen" versus "Ik wil mezelf meer vertrouwen."
Hoor je hoe je bij de tweede optie in elk geval wél een proces opmerkt? Een actief iets dat je echt kunt doen? Iets wat niet buiten bereik is, maar iets dat je letterlijk kunt ervaren via je zintuigen? Dat betekent dat zelfvertrouwen er op een bepaalde manier uitziet. Je kunt vol zelfvertrouwen klinken, en woorden gebruiken die daarbij horen. Je kunt zelfvertrouwen voelen, en handelingen verrichten die daarbij passen. En eigenlijk, als je dit zo leest, dan zie je dus ook weer dat er processen zijn; dingen die je kunt doen. Niets mythisch, niets magisch of onbereikbaars.
Zelfvertrouwen: simpel en subjectief
Mijn doel is om te vermijden dat zelfvertrouwen te groot, te heilig en te ontastbaar wordt gemaakt. Ik zie het liever als iets simpels, iets dat we vaker kunnen ervaren. Wat nou als zelfvertrouwen eigenlijk best meevalt? Of als het gewoon overschat is? Of als het eigenlijk iets is dat je eenvoudig vaker kunt ervaren? Wat mij betreft is dat aan de persoon zelf om te bepalen, en dat brengt me terug bij een van mijn punten: zelfvertrouwen is hartstikke subjectief. Het inzoomen op hoe jij zelfvertrouwen ervaart, is voor mij veel relevanter dan een objectieve definitie. En het is krachtig om te beseffen dat je veel kunt doen zonder dat je zelfvertrouwen hebt, in plaats van afhankelijk te zijn van een bepaald gevoel. Dat gezegd hebbende, dingen worden vaak een stuk leuker wanneer je iets positiefs ervaart en herkent als zelfvertrouwen.
Zelfvertrouwen in je dagelijkse leven
Sommige mensen herkennen zelfvertrouwen alleen maar als de intensiteit 10/10 is. Vervolgens worden al die kleine dingen genegeerd die ook richting zelfvertrouwen wijzen. Het zit hem in simpele dingen. Als jij bijvoorbeeld zeker weet dat je een gerecht goed kunt maken, wie zegt dat dat geen zelfvertrouwen is? Of als je bij vrienden en familie comfortabel bent in een gesprek. Is dat geen zelfvertrouwen? Of als je resoluut tegen iets of iemand kunt zeggen dat je het niet eens bent? Hoe is dat dan geen zelfvertrouwen?
Overigens denk ik dat een gebrek aan zelfvertrouwen soms prima is! Het heeft mijn voorkeur zelfvertrouwen te baseren op competenties. Ik kan nog zo op m'n borst trommelen en zeggen dat ik 300 kg kan bankdrukken, maar de realiteit suggereert toch wat anders. Er zijn genoeg situaties waarin het oké is om geen zelfvertrouwen te ervaren.
Dus ja, misschien is zelfvertrouwen groter gemaakt dan het is. Misschien is het minder belangrijk dan wordt gezegd. Misschien ervaar je het al vaker dan je denkt. En misschien is het goed om jezelf eraan te herinneren dat je genoeg dingen hebt gedaan zonder zelfvertrouwen en dat dat waarschijnlijk prima is gegaan. Dus kortom, dit is mijn invalshoek over zelfvertrouwen. Je kunt ermee doen wat je wilt. Ik zou zeggen: zolang jij er iets goeds uit kunt halen.
NLP en jouw unieke reis
Ik wil je uitnodigen om mee te doen met onze Zelfvertrouwen Boost. Want dan gaan we inzoomen op wat zelfvertrouwen nu voor jou kan zijn en wat het is. En misschien denk je: hé, hier staat iemand nu eerst zelfvertrouwen af te kraken? Nee, dat is niet waar. Wat ik wil, is dat zelfvertrouwen gewoon simpel voor je klinkt om te doen. Het is niet magisch, je kunt het gewoon vaker ervaren en iedereen heeft toch een eigen versie ervan. Dus laten we eens inzoomen op die van jou. Ik laat je daar graag zelf in levende lijve kennis mee maken. Het lijkt me leuk als je meedoet aan onze cursus. Dan zien we elkaar een paar keer online, hebben we contact over wat jij denkt over zelfvertrouwen en deel ik inzichten, technieken en dergelijke die je direct kunt toepassen. Het lijkt me een leuke manier om kennis te maken. En als je er op tijd bij bent, kun je gewoon kosteloos meedoen. Nou ja, het kost je wel je angst.
En nu?
Misschien heeft dit artikel je aan het denken gezet. Misschien voelt het voor je als een opluchting dat ik eindelijk eens een keer zeg dat zelfvertrouwen misschien ook gewoon overschat is. Misschien zie je al aanknopingspunten voor jezelf, hoe je met deze visie verder kunt. Als je getriggerd bent en aan je zelfvertrouwen wilt werken, doe vooral mee. Laten we korte metten maken met onzekerheid, te weinig zelfvertrouwen of hoe je het ook noemt.
