Heb je ooit het gevoel gehad dat je in een gesprek langs elkaar heen praat, alsof er een onzichtbare muur tussen jou en de ander staat? Dat je je woorden zorgvuldig kiest, maar de boodschap toch niet lijkt aan te komen? Of misschien heb je ooit het gevoel gehad dat je uitleg perfect was, maar dat er toch frustratie ontstond bij je gesprekspartner? Ik ken het maar al te goed. Gelukkig kan communicatie ook anders: helder, verbindend en doeltreffend.
Met NLP (neuro linguïstisch programmeren) ontdekte ik een methode die niet alleen inzicht gaf in waarom misverstanden ontstaan, maar ook praktische technieken bood om ze te voorkomen. Hier deel ik drie krachtige technieken: het metamodel, rapport en het miltonmodel. Geen theorie, maar praktische tools die je vandaag nog kunt toepassen.
Techniek 1: Het metamodel – vage taal laten verdwijnen
Het metamodel is een verzameling vragen die je helpen om vage uitspraken te verhelderen en aannames te onderzoeken. Het is als een zaklamp in een donkere kamer: je ontdekt details die je eerder over het hoofd zag. Mensen communiceren vaak vaag, zoals: “Dit werkt niet.” Het metamodel helpt je om dit soort uitspraken om te zetten in concrete en heldere informatie. Je zou wellicht geneigd zijn om simpelweg te vragen wat er dan niet werkt, maar het wordt interessanter wanneer je vraagt: “Wanneer werkt het wel?” of “Wat zou het werkbaar maken?”
Hoe werkt het?
Het metamodel in NLP is ontworpen om informatie te verduidelijken en ervaringen te verrijken. Mensen gebruiken vaak taalpatronen die tot misverstanden kunnen leiden, zoals:
- Alles-of-niets uitspraken: Uitspraken zoals "Niemand luistert naar mij" generaliseren een situatie. Hier kun je vragen: "Wie precies luistert niet?" of "Heb je voorbeelden waarin iemand wél naar je luisterde?"
- Halve vergelijkingen: Bij een uitspraak als "Dit is beter" kun je vragen: "Beter dan wat precies?" om de vergelijking compleet te maken.
- Gedachten lezen: Als iemand zegt: "Ze vinden me vast incompetent," kun je reageren met: "Hoe weet je dat? Hebben ze dat gezegd, of vermoed je dat?"
Mijn ervaring: Tijdens een projectbespreking merkte ik dat een collega vaak zei: “Het schiet niet op.” In plaats van dit te negeren of gefrustreerd te raken, vroeg ik: “Wat bedoel je precies? Wat stagneert er nu nog?” Het antwoord bracht ons tot een kernprobleem dat we snel konden oplossen. Het metamodel veranderde voor mij vage discussies in productieve gesprekken.
Door deze techniek toe te passen, merkte ik dat ik ook mijn eigen gedachten helderder kon maken. Wanneer ik mezelf betrapte op uitspraken als "Ik ben slecht in dit soort taken," stelde ik mezelf vragen zoals: "Wat maakt dat ik dat denk?" en "Wanneer lukt het wel?" Hierdoor veranderde mijn interne dialoog, wat mijn zelfvertrouwen een boost gaf.
Techniek 2: Rapport – Verbinding maken op een dieper niveau
Rapport is de onzichtbare lijm die zorgt dat mensen naar elkaar luisteren en verbinding ervaren. Met rapport bouw je vertrouwen op door je af te stemmen op de ander. Velen kennen rapport van spiegelen en matchen. Echter, rapport gaat verder dan simpelweg elkaar ‘nadoen’. Het is een manier om aan te sluiten bij de energie, toon en houding van je gesprekspartner. Doe je het op een verkeerde manier? Dan zul je waarschijnlijk horen dat je raar bezig bent of ervaar je dat het gesprek onnatuurlijk aanvoelt. In onze trainingen leren we je op een natuurlijke manier rapport op te bouwen, zodat zowel jij als je gesprekspartner daarbij gebaat zijn. Een belangrijk onderdeel van rapport is ‘pacing en leading’. Hierbij spiegel je eerst de ander zijn/haar lichaamstaal, toon en snelheid (pacing) om een gevoel van vertrouwdheid te creëren. Wanneer er rapport is, kun je het gesprek leiden (leading) door subtiel een nieuwe richting in te slaan. Doet de ander jouw beweging na? Dan weet je zeker dat er rapport is. Zo ontstaat een natuurlijke balans tussen verbinding en sturing.
Hoe werkt het?
- Spiegel lichaamstaal: Als iemand naar voren leunt, kun je dat ook doen. Zorg ervoor dat het subtiel blijft.
- Gebruik dezelfde toon en tempo: Praat op een vergelijkbare snelheid en met een vergelijkbare intonatie.
- Match woorden en zinnen: Gebruikt iemand veel visuele termen zoals “Ik zie wat je bedoelt”? Gebruik dan ook zinnen als “Ik zie hoe dit belangrijk is voor je.”
Tijdens een netwerkevent ontmoette ik iemand die erg snel sprak en veel handgebaren maakte. Door bewust mijn tempo en handgebaren af te stemmen op die van hem, merkte ik dat het gesprek meteen veel soepeler verliep. Hij zei later: "Het lijkt alsof we elkaar al langer kennen." Rapport is als het bouwen van een brug: het verbindt mensen en zorgt voor een vloeiend gesprek.
Een ander moment waar rapport me hielp, was tijdens een moeilijk gesprek met een collega. Door zijn rustige houding en bedachtzame toon te spiegelen, ontstond er een kalme sfeer waarin we open konden communiceren. Pacing en leading gaven me de tools om het gesprek niet alleen te volgen, maar ook zachtjes te sturen richting een oplossing.
Techniek 3: Het miltonmodel – De kracht van suggestieve taal
Het miltonmodel draait om het gebruik van vage, uitnodigende taal om de ander ruimte te geven voor eigen interpretaties. In tegenstelling tot het metamodel, dat duidelijkheid zoekt, gebruik je hier juist taal die openheid en flexibiliteit stimuleert. Het is ideaal voor gesprekken waarin je samenwerking wilt bevorderen of weerstand wilt verminderen.
Hoe werkt het?
- Gebruik abstracte taal: Zinnen zoals “Je kunt je vast voorstellen hoe dit nuttig kan zijn” nodigen de ander uit om zijn of haar eigen gedachten te vormen, zonder dat je hierbij specifiek hebt benoemd op welke manier iets nuttig is.
- Laat ruimte in je verhaal: Zeg bijvoorbeeld: “Sommigen merken dat ze meer ontspannen raken door deze aanpak.” Dit laat ruimte voor de ander om zelf te beslissen of dit voor hen geldt.
- Gebruik metaforen: Verhalen of beeldspraak kunnen helpen om complexe ideeën simpeler en toegankelijker te maken. Je kent er ongetwijfeld zelf een paar, zoals: dweilen met de kraan open.
Ik gebruikte het miltonmodel tijdens een presentatie waarin ik weerstand voelde bij mijn publiek. In plaats van directe statements te maken, zei ik dingen als: “Je kunt op je eigen manier ontdekken hoe dit voor jou kan werken.” De sfeer verzachtte en ik kreeg achteraf positieve reacties over hoe vrij mensen zich voelden om hun mening te delen. Dit model gaf me ook tools om gesprekken open te houden en de ander niet te confronteren.
Hoe deze technieken mijn communicatie veranderden
Toen ik deze NLP-technieken begon te gebruiken, merkte ik direct verschil. Het metamodel gaf me de tools om vage gesprekken helder te maken. Rapport zorgde voor diepere verbindingen, zowel in mijn professionele als persoonlijke leven. En het miltonmodel gaf me de vrijheid om gesprekken te sturen zonder dwingend te zijn.
Een van mijn favoriete herinneringen was een teamvergadering waarin alles vast leek te lopen. De spanningen liepen wat hoog op, zogezegd. Op een gegeven moment besloot ik NLP in te zetten. Ik maakte rapport met de groep door eerst bij ze aan te sluiten en gebruikte vervolgens het miltonmodel. Ik zei iets als "ik weet dat er iets speelt en dat we het zat zijn." Hierbij had ik direct de aandacht en verdween de discussie, omdat iedereen zich hier wel ergens in kon vinden. Vervolgens ging ik met het metamodel in kaart brengen hoe een oplossing eruit zou zien. Dat gaf een nieuwe en betere richting aan het gesprek.
Conclusie
Communicatie is geen talent waarmee je geboren wordt; het is een vaardigheid die je kunt leren. NLP biedt krachtige tools zoals het metamodel, rapport en het miltonmodel om je gesprekken te transformeren. Of je nu helderder wilt communiceren, meer verbinding wilt maken of flexibeler wilt omgaan met weerstand, deze technieken werken.
Wil je meer leren over NLP en hoe het jouw communicatie kan verbeteren? Schrijf je in voor een training bij de NLP Academie en ontdek hoe jij je gesprekken naar een hoger niveau kunt tillen.
